استان آذربایجان شرقی یکی از استان‌های ایران است که در منطقه تاریخی آذربایجانِ ایران واقع شده است. آذربایجان شرقی ششمین استان پرجمعیت ایران محسوب می‌شود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و نخجوان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان مرزبندی شده‌است.

این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کل محدوده آن را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است و جمعیت آن نیز در سال ۱۴۰۰ خورشیدی بالغ بر ۴٬۰۴۰٬۴۰۰ نفر برآورد شده‌است. این استان، یگانه استان ایران است که با ارمنستان هم‌مرز است و همچنین تنها استان کشور است که هم با خاک اصلی جمهوری آذربایجان و هم با جمهوری خودمختار نخجوان که برون بومی متعلق به جمهوری آذربایجان است، مرز مشترک دارد.

 

استان آذربایجان شرقی محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه سهند است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلان‌شهر تبریز است. آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیرنفتی در کشور را داراست. رئیس پلیس آگاهی آذربایجان شرقی این استان را امن‌ترین و کم‌جرم‌ترین استان ایران به‌شمار می‌آورد.

استان آذربایجان شرقی در گذشته بخشی از سرزمین تاریخی ماد بوده که به «ماد کوچک» شهرت یافته بود. در زمان حکمرانی اسکندر مقدونی بر ایران در ۳۳۱ سال پیش از میلاد، شهربان منطقه ماد کوچک که سرداری به‌نام آتروپات بوده، علیه اسکندر مقدونی قیام کرده و با انعقاد پیمانی دست یونانیان را از آذربایجان کوتاه ساخت. اسکندر مقدونی نیز آتروپات را به شرط پیروی از امپراتوری او، در این منطقه باقی نگه داشت.

جانشینان اسکندر پس از مرگ وی به جنگ و نزاع با یک‌دیگر پرداختند و در همین دوران بود که آتروپات حاکم منطقه ماد کوچک شد. بنا به روایاتی تأیید نشده نام این منطقه نیز به‌جهت تقدیر از زحمات وی در مقابل بیگانگان به «آتروپاتگان» معروف شد.

با حمله مغولان و با ورود هولاکو خان، آذربایجان مرکز شاهنشاهی مغولان از خراسان تا شام شده بود. پس از مغولان، خاندان ترک‌های قراقویونلو و آق‌قویونلو بر این منطقه تسلط یافتند. در زمان صفویه، شاه اسماعیل اول شهر تبریز را پایتخت ایران اعلام کرد. در دوران حکومت قاجاریان بعد از فتحعلی‌شاه قاجار، شهر تبریز ولیعهد نشین شد و به این ترتیب محمد شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه،محمدعلی شاه و احمدشاه دوران ولایت عهدی خود را در این شهر گذراندند. رضاشاه در سال ۱۳۰۰ سیطره حکومت مرکزی ایران را بر این منطقه برقرار کرد. با شروع جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۰، نیروهای شوروی وارد آذربایجان شدند. این نیروها در اردیبهشت ۱۳۲۵ به دنبال طرح مسئله آذربایجان در سازمان ملل متحد، آذربایجان را تخلیه کردند.

جغرافیای سیاسی

استان آذربایجان شرقی با ۴۵٬۴۸۱ کیلومتر مربع مساحت، حدود ۲٫۸ درصد از وسعت کل ایران را به خود اختصاص داده‌است. این استان در شمال غرب کشور و بین مدارهای ۳۶ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۲۶ دقیقهٔ عرض شمالی و نصف‌النهارهای ۴۵ درجه و ۵ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۲۲ دقیقه طول شرقی جای گرفته‌است. رود ارس حدود شمالی آن را با جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و ایالت خودمختار نخجوان مشخص می‌کند. رود قطور و آبهای دریاچه ارومیه حدود غربی آن با استان آذربایجان غربی است.

استان آذربایجان شرقی ۲۰۰ کیلومتر با جمهوری آذربایجان و ۳۵ کیلومتر با ارمنستان در حالی از سمت شمال مرز مشترک دارد که تنها استان ایران است که با ارمنستان همسایه است. این استان همچنین ۴۲۰ کیلومتر با استان آذربایجان غربی از سمت غرب و جنوب غرب، ۴۰۰ کیلومتر با استان اردبیل از سمت شرق و ۱۴۵ کیلومتر با استان زنجان از سمت جنوب هم‌مرز است.

استان آذربایجان شرقی از هفت واحد کوهستانی تشکیل یافته‌است. رشته‌کوه اَرَسباران یا قره‌داغ شمالی‌ترین این واحدها بوده که از دیوان‌داغ آغاز شده و به دره رود دره‌رود منتهی می‌گردد. رشته‌کوه قوشه‌داغ که از جنوب قره‌داغ شروع شده و به سبلان ختم می‌شود. توده آتش‌فشانی سبلان که ۴۸۱۱ متر ارتفاع داشته و مرز مشترک میان استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل محسوب می‌شود. رشته‌کوه‌های میشو و مورو که از غرب استان (مرند) آغاز شده و به ارتفاعات عون بن علی (عینالی) و شبلی منتهی می‌شوند که مرتفع‌ترین قله آن قله علی علمدار با ارتفاع حدود ۳۲۰۰ متر در مرند می‌باشد. رشته‌کوه بزقوش که با ۳۳۰۳ متر ارتفاع، مرز بین شهرستان‌های میانه-سراب و سراب-بستان آباد به‌شمار می‌رود. توده آتش‌فشانی سهند در جنوب تبریز در محدوده شهرستان بستان آباد که ۳۷۰۷ متر ارتفاع دارد. رشته‌کوه اربط (تخت سلیمان) که از دامنه‌های جنوبی سهند شروع شده و به سمت جنوب امتداد می‌یابد.

آب و هوا

استان آذربایجان شرقی به دلیل وسعت زیاد دارای آب و هوای متنوع است. به‌طوری‌که بیشترین دمای ثبت شده در شهرهای میانه و جلفا می‌باشد که مردم این شهرها دمای ۴۵ + درجه بالای صفر را تجربه کرده‌اند و همچنین کمترین دمای ثبت شده در استان و در کلیه شهرهای ایران مربوط به بستان آباد با دمای ۴۶ - درجه زیر صفر می‌باشد. میانگین بارندگی سالیانه ۲۵۰ الی ۳۰۰ میلی‌متر است. تحولات و تقسیمات استان آذربایجان عبارت است از : 

16 آبان 1316: تقسیم ایران به ۵ استان و ایجاد «استان شمال غرب» در محدوده منطقه آذربایجان، براساس اولین قانون تقسیمات کشوری ایران.

19 دی 1316: تقسیم ایران به ۱۰ استان و ایجاد استان‌های سوم (آذربایجان شرقی) و چهارم (آذربایجان غربی) براساس اصلاحیه اولین قانون تقسیمات کشوری ایران.

9 شهریور 1317: انتزاع بخش تالش از استان آذربایجان شرقی و الحاق آن به استان گیلان.

27 خرداد 1325: تجمیع استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تحت عنوان «استان آذربایجان» به مرکزیت تبریز

3 آباد 1337: تفکیک استان آذربایجان (پس از ۱۲ سال و ۴ ماه و ۶ روز) به دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی.

21 خرداد 1339: انتزاع شهرستان آستارا از استان آذربایجان شرقی و الحاق آن به استان گیلان.

2 دی 1339: انتزاع بخش‌های تکاب و شاهین‌دژ از استان آذربایجان شرقی و الحاق آن‌ها به استان آذربایجان غربی.

22 فروردین 1372: تأسیس استان اردبیل و تفکیک آن از استان آذربایجان شرقی.

استان آذربایجان شرقی دارای ۲۱ شهرستان (۱۸ نهاد فرمانداری و ۳ نهاد فرمانداری ویژه مراغه، مرند، میانه) و ۴۸ بخش (نهاد بخشداری) است:

شهرستان‌ها و بخش‌های استان آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۰ خورشیدی عبارت است از :

1. شهرستان آذرشهر :بخش حومه (شهر آذرشهر)، بخش گوگان(شهر تیمورلو ، شهر گوگان) ، بخش ممقان (شهر ممقان )
2. شهرستان اسکو : بخش مرکزی (شهر اسکو ، شهر سهند )، بخش ایلخچی(شهر ایلخچی)
3. شهرستان اهر ؛ بخش مرکزی (شهر اهر) ، بخش فندقلو
4. شهرستان بستان‌آباد ؛ بخش مرکزی(شهر بستان آباد ، شهر کردکندی) ، بخش تیکمه‌داش(شهر تیکمه داش)
5. شهرستان بناب ؛ بخش مرکزی(شهر بناب ، شهر خوشه مهر )
6. شهرستان تبریز ؛ بخش مرکزی(شهر تبریز ، شهر سردرود) ، بخش باسمنج (شهر باسمنج )، بخش خسروشاه (شهر خسروشاه)
7. شهرستان ترکمانچای : بخش مرکزی ، بخش صومعه
8. شهرستان جلفا : بخش مرکزی (شهر جلفا ، شهر هادیشهر) ، بخش سیه‌رود(شهر سیاهرود)
9. شهرستان چاراویماق ؛ بخش مرکزی(شهر قره آغاج) ، بخش شادیان
10. شهرستان خداآفرین ؛ بخش مرکزی (شهر خمارلو) ، بخش گرمادوز (شهر لاریجان)، بخش منجوان (شهر عاشقلو)
11. شهرستان سراب ؛ بخش مرکزی(شهر سراب) ، بخش مهربان(شهر دوزدوزان ، شهر شربیان ، شهر مهربان )
12. شهرستان شبستر  : بخش مرکزی (شهر خامنه ، شهر داریان ، شهر سیس ، شهر شبستر ، شهر شرفخانه ، شهر شندآباد ، شهر علیشاه ، شهر کوزه کنان ، شهر وایقان ) ، بخش تسوج (شهر تسوج )و بخش صوفیان (شهر صوفیان)
13. شهرستان عجب‌شیر ؛ بخش مرکزی (شهر عجب شیر )و بخش قلعه‌چای (شهر جوان قلعه)
14. شهرستان کلیبر ؛ بخش مرکزی (شهر کلیبر) و بخش آبش‌احمد (شهر آبش احمد)
15. شهرستان مراغه ؛ بخش مرکزی (شهر مراغه) و بخش سراجو (شهر خداجو)
16. شهرستان مرند ؛ بخش مرکزی (شهر بناب مرند، شهر مرند ، شهر زنوز ، شهر مرند )، بخش کشکسرای (شهر دیزج ، شهر حسین بیگ و شهر کشکسرای) و بخش یامچی (شهر یامچی)
17. شهرستان ملکان؛ بخش مرکزی (شهر مبارک شهر ، شهر ملکان ) ، بخش لیلان (شهر لیلان)
18. شهرستان میانه ؛ بخش مرکزی (شهر آچاچی، شهر میانه ) ، بخش ترکنچای  (شهر ترکمنچای) ، بخش کاغذکنان (شهر آقکند ) و بخش کندوان(شهر ترک)
19. شهرستان ورزقان؛ بخش مرکزی (شهر ورزقان) و بخش خاروانا (شهر خارونا)
20. شهرستان هریس؛ بخش مرکزی (شهر بخشایش ، شهر زرنق ، شهر کلوانق ، شهر هریس) و بخش خواجه (شهر اربطان ، شهر خواجه)
21. شهرستان هشترود ؛ بخش مرکزی (شهر هشترود ) و بخش نظرکهریزی (شهر نظرکهریزی)
22. شهرستان هوراند ؛ بخش مرکزی (شهر هوراند) و بخش چهاردانگه

 

📢 تبلیغات حرفه‌ای برای کسب‌وکار شما! 🏢
با خانه دانایی کسب‌وکار خود را به هزاران مشتری جدید معرفی کنید! 🌟
✅ تبلیغات هدفمند
✅ دسترسی به مخاطبان گسترده
✅ افزایش فروش و شناخت برند

📌 فرصت را از دست ندهید!
برای اطلاعات بیشتر و ثبت تبلیغات، همین امروز اقدام کنید! 🚀

🌐 لینک خرید اشتراک : [https://city-village.ir/p/22522]

#تبلیغات_مشاغل #کسب_و_کار #خانه_دانایی #تبلیغات_آنلاین #افزایش_فروش #برندسازی

................................................................................

📢📚 خانه دانایی، همراه مطمئن پژوهش‌های شما!

🔍 دغدغه نوشتن پایان‌نامه، مقاله، ترجمه و تحقیقات علمی را دارید؟ ما اینجاییم تا با تیمی حرفه‌ای و متخصص، مسیر پژوهشی شما را هموار کنیم!

✅ نگارش، ویرایش و تدوین مقالات علمی
✅ مشاوره و همراهی در نگارش پایان‌نامه و پروپوزال
✅ ترجمه تخصصی مقالات و متون علمی
✅ تحلیل داده‌های پژوهشی و نرم‌افزارهای آماری

🎯 با خیال راحت به تحقیق و پژوهش بپردازید، ما کارهای سخت را برای شما انجام می‌دهیم!

📩 برای مشاوره رایگان، همین حالا پیام دهید!
📞 تماس با ما: [09033459315]
 

از کاندیداتوری تا پیروزی؛ راهنمای عملی موفقیت در انتخابات!

اگر می‌خواهید در انتخابات شورای اسلامی شهر یا مجلس شورای اسلامی حضور موفقی داشته باشید، "از کاندیداتوری تا پیروزی" کتابی است که به آن نیاز دارید!

این کتاب یک نقشه راه کامل از لحظه تصمیم‌گیری برای نامزدی تا رسیدن به پیروزی است. با مطالعه آن، یاد می‌گیرید:
✅ چگونه جامعه را بشناسید و نیازهای مردم را درک کنید.
✅ چطور برنامه‌های کاربردی و اجرایی برای شهر یا کشور تدوین کنید.
✅ چگونه یک کمپین انتخاباتی قوی با تبلیغات مؤثر، شبکه‌سازی اجتماعی و جلب حمایت نخبگان راه‌اندازی کنید.
✅ چرا رقابت سالم و اخلاق‌مدارانه می‌تواند شانس پیروزی شما را افزایش دهد.

فرصت را از دست ندهید! این کتاب نه‌تنها برای کاندیداها، بلکه برای مشاوران انتخاباتی، تیم‌های تبلیغاتی و تمام علاقه‌مندان به فرآیند انتخابات یک منبع ارزشمند است.

همین حالا می توانید از طریق لینک زیر تهیه کنید و مسیر موفقیت را هموار سازید!👇👇👇
https://city-village.ir/p/25403

🔻 #خانه_دانایی #پایان_نامه #مقاله_علمی #تحقیق_دانشجویی #ترجمه_تخصصی #مشاوره_پژوهشی