بحران اقتصاد ایران و راه های مدیریت آن

بحران اقتصادی ایران یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های معاصر کشور است؛ بحرانی که ریشه در ساختارهای قدیمی، سیاست‌های ناپایدار و تحولات بین‌المللی دارد. برای درک آن باید هم به درون ساختار اقتصادی کشور نگریست و هم به فشارهای بیرونی که طی دهه‌های اخیر شدت گرفته است.

وابستگی ساختاری به نفت  : اقتصاد ایران دهه‌هاست که به درآمدهای نفت و گاز متکی است. وقتی قیمت جهانی نفت بالا می‌رود، درآمد دولت نیز رشد می‌کند، اما با کوچک‌ترین افت قیمت یا تشدید تحریم‌ها، کل سیستم اقتصادی دچار شوک می‌شود. این وابستگی مزمن باعث شده توسعه‌ی بخش تولید و صادرات غیرنفتی در حاشیه بماند و پدیده‌ای به نام «بیماری هلندی» شکل بگیرد؛ یعنی تمرکز شدید بر منابع طبیعی و تضعیف بخش‌های مولد داخلی.

سیاست‌گذاری و حکمرانی اقتصادی   : چالش دیگر، تناقض و بی‌ثباتی در سیاست‌های کلان است. تغییر مداوم قوانین، نبود شفافیت مالی و نبود پاسخگویی نهادی باعث شده تصمیم‌های اقتصادی در ایران بیشتر جنبه کوتاه‌مدت داشته باشند. نتیجه آن چیزی جز کاهش سرمایه‌گذاری، سوءاستفاده از منابع عمومی و عقب‌ماندگی در نظام بانکی نیست.

تأثیر تحریم‌ها  : تحریم‌های بین‌المللی، به‌ویژه در سال‌های اخیر، دسترسی ایران به بازارهای جهانی، فناوری‌های نو و منابع مالی را دشوار کرده‌اند. محدود شدن صادرات نفت و سخت‌تر شدن مبادلات بانکی، هم دولت و هم بخش خصوصی را با موانع جدی مواجه کرده است. درنتیجه، بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی به سمت روش‌های غیررسمی و پرریسک سوق یافته‌اند.

 تورم، بیکاری و رکود  : حجم نقدینگی کشور طی سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته و این مسئله به تورم مزمن بالای ۳۰ درصد دامن زده است. از سوی دیگر، ضعف در بخش تولید و نبود فضای رقابتی، منجر به افزایش بیکاری، کاهش قدرت خرید و کوچک‌تر شدن طبقه‌ی متوسط شده است.

سیاست‌های کنونی برای کنترل بحران  : دولت برای مهار فشارها، معمولاً از سیاست‌های کوتاه‌مدت استفاده می‌کند؛ از جمله کنترل دستوری قیمت‌ها، پرداخت یارانه‌های نقدی، و تخصیص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی. هرچند این اقدامات ممکن است موقتاً از شوک‌های تورمی بکاهد، اما در بلندمدت اثرگذاری محدودی دارند.  
در سطح بلندمدت، برنامه‌هایی نظیر اقتصاد مقاومتی ، اصلاح نظام مالیاتی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح شده‌اند، اما اجرای کامل آن‌ها با چالش‌هایی مانند ضعف نظارت، کمبود سرمایه و نهادهای ناکارا روبه‌رو است.

 مسیر خروج از بحران  : تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که عبور از بحران اقتصادی بدون اصلاح ساختار نهادی و بهبود حکمرانی اقتصادی ممکن نیست. برای ایران نیز مسیر روشن است:  
- کاهش وابستگی به درآمد نفت؛  
- اصلاح نظام بانکی، مالیاتی و یارانه‌ای؛  
- افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری تولید؛  
- فراهم کردن بستر جذب سرمایه داخلی و خارجی؛  
- و در نهایت، تقویت شفافیت و اعتماد عمومی.

بحران اقتصادی ایران نه یک حادثه مقطعی، بلکه نتیجه‌ی سال‌ها سیاست‌های ناسازگار و فشارهای محیطی است. اگرچه راه پیش‌رو دشوار است، اما با اصلاحات عمیق و پایدار می‌توان زمینه‌ی تعادل اقتصادی، عدالت اجتماعی و رشد پایدار را فراهم کرد – تحولی که نیازمند اراده‌ی سیاسی قوی و مشارکت مردم در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی است.

------------------------------------------------------------------------------------

با ۵۰ هزار تومان می توانید لینک دیجیتال " کتاب از کاندیداتوری تا پیروزی " را روی موبایل‌تان داشته باشید و هر لحظه تا انتخابات از آن به عنوان راهنمای مسیر استفاده کنید . فقط کافی است تا از طریق لینک زیر این خرید آنلاین را انجام بدید ؛ 👇🏼👇🏼👇🏼

لینک خرید محصول